Η έκθεση «O τελευταίος αναγνώστης» αποτελεί το πρώτο μέρος
της εκθεσιακής τριλογίας «Η άγραφη βιβλιοθήκη», και πραγματοποιείται στο annexM, το νεοσύστατο κέντρο για τις
εικαστικές τέχνες στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη), στο
πλαίσιο της διοργάνωσης «Αθήνα 2018-Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου 2018» του
δήμου Αθηναίων. Την επιμέλεια έχει η
Άννα Καφέτση, διευθύντρια του annexM.
Στην έκθεση παρουσιάζονται 15 βιντεοεγκατατάσεις σε μεγάλες
οθόνες στον Κήπο και στο Project Space.
Συμμετέχουν 10 σημαντικοί διεθνείς και Έλληνες καλλιτέχνες
και καλλιτεχνικοί συνδυασμοί που στο έργο τους διασταυρώνονται, από
διαφορετικούς εννοιολογικούς δρόμους, με τα κείμενα και την κειμενικότητα, τη
θεωρία της λογοτεχνίας, τη γλώσσα και ένα διευρυμένο στοχασμό πάνω στην
προφορική εκφορά του λόγου ως ακουστικό/ηχητικό στοιχείο του εικαστικού
έργου: Basel Abbas & Ruanne Abοu
Rahme, Didem Erk, Dora Garcia, Gary Hill, Sonia Leber & David Chesworth,
Jorge Méndez Blake, Dominique Petitgand, Θοδωρής Προδρομίδης, Κύριλλος Σαρρής
και Judith Westerveld.
Η επιμελήτρια της έκθεσης, Άννα Καφέτση, σημειώνει: «Βιβλία,
κείμενα, συγγραφείς, γραπτές λέξεις και ιδιαίτερα η προφορική τους ανάγνωση
(μοναχική, δημόσια, προσωπική ή συλλογική) βρίσκονται στον πυρήνα της
καλλιτεχνικής σκέψης και πράξης πολλών συγχρόνων καλλιτεχνών στη μετανεωτερική
εποχή (με κορυφαίο παράδειγμα τον πρωτοπόρο Γκάρυ Χιλλ, ήδη από τη δεκαετία του
’80), και ιδιαίτερα στις μέρες μας.
Στα σύγχρονα εικαστικά έργα, η ανάγνωση βγαίνει από το
δωμάτιο ή το σπουδαστήριο, το πεδίο της ιδιωτικότητας, για να μεταφερθεί στην
πόλη και τον δημόσιο χώρο. Από σιωπηλή νοητική εμπειρία γίνεται σωματική,
επιτελεστική δράση, συνδεόμενη ξανά με τον ήχο των λέξεων και της φωνής, την
ακουστική διάσταση της γλώσσας.
Η εσωτερική εμπειρία της ανάγνωσης δίνει συχνά τη θέση της
σε μια συλλογική διαδικασία, όπου το ενδιαφέρον του αναγνώστη μετατοπίζεται από
τη κατανόηση και το νόημα του κειμένου στην ίδια την συμμετοχική εμπειρία, σε
ένα αναγνωστικό συμβάν μαζί με άλλους. Η ανάγνωση δημιουργεί κοινότητες και
δίκτυα επικοινωνίας και διασύνδεσης στο κοινωνικό και πολιτιστικό πεδίο.
Ανοίγοντας τις πόρτες σ’ έναν ποιητικό ακτιβισμό, αναδημιουργεί ως
απελευθερωτική διαδικασία συνθήκες για νέες δυνατότητες σε πολιτικό επίπεδο».
Η έκθεση αναδεικνύει όψεις αυτής της μετα-αναγνωστικής
συνθήκης, μέσα από την επιλογή 15 οπτικοακουστικών –πλην ενός– έργων που
χρησιμοποιούν ως αναγνωστική ύλη γνωστά λογοτεχνικά και φιλοσοφικά κείμενα
(π.χ. του Τζόυς, του Καβάφη, του Κρουτσόνιχ, του Μπέκετ, του Βίτγκενσταϊν κ.ά.) ή δημιουργούν τα ίδια έναν υβριδικό
χώρο προς ανάγνωση.
«Σχεδιασμένη σαν βιβλιοθήκη στο δημόσιο χώρο, η έκθεση
μεταμορφώνει τον Κήπο –τον κυρίως εκθεσιακό χώρο– σε διάσπαρτα φωτεινά
αναγνωστήρια μέσα στο σκοτάδι, προσκαλώντας τους επισκέπτες να ανοιχτούν σε μια
διευρυμένη αναγνωστική εμπειρία χωρίς όρια. Ζητούμενο δεν είναι η αναγνώριση
του νοήματος, αλλά η απελευθέρωση ενός δικού μας φαντασιακού μέσα από το
ποιητικό βίωμα και τις αισθήσεις», αναφέρει η Άννα Καφέτση.
