Το «As One» θα παρουσιάσει, για διάστημα επτά εβδομάδων, τη Μέθοδο Αμπράμοβιτς και ένα εκτεταμένο πρόγραμμα από περφόρμανς, διαλέξεις, φιλμς και εργαστήρια, με τη συμμετοχή 29 καλλιτεχνών. Το ελληνικό πρόγραμμα είναι ένα από τα μεγαλύτερα προγράμματα αφιερωμένα στην περφόρμανς στην Ευρώπη, το οποίο δημιουργήθηκε και υλοποιείται από δύο Οργανισμούς.
Το πρόγραμμα του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ εγκαινιάζεται φέτος με μια σημαντική και ευρεία συνεργασία με το Ινστιτούτο Αμπράμοβιτς (Marina Abramovic Institute - MAI).
Ο Οργανισμός ΝΕΟΝ δημιουργήθηκε με σκοπό να διευρύνει την επαφή του ελληνικού κοινού με διάφορες μορφές της σύγχρονης τέχνης. Στο πλαίσιο αυτό, συνεργάζεται με πολιτιστικούς Οργανισμούς και φορείς της Ελλάδας και του εξωτερικού σε καινοτόμες δράσεις, παρουσιάζοντας ξένους και Έλληνες καλλιτέχνες, εκδηλώσεις και συζητήσεις σε επαφή με την πόλη ως μέρος της καθημερινής πολιτιστικής δραστηριότητας.
Η τέχνη της περφόρμανς αποτελεί βασικό κομμάτι του σύγχρονου πολιτισμού και το ΜΑΙ μεταφέρει την «κληρονομιά» της σπουδαιότερης εκπροσώπου της, Μαρίνα Αμπράμοβιτς, προάγοντας και αναδεικνύοντας συνεργασίες και νέους καλλιτέχνες.
Μέσω του προγράμματος «As One» οι δύο Οργανισμοί μοιράζονται το ίδιο όραμα, να προάγουν την τέχνη της περφόρμανς και να συμβάλλουν στην εξοικείωση και την εκπαίδευση όσο το δυνατόν ευρύτερου κοινού με αυτή τη μορφή σύγχρονης τέχνης. Παράλληλα, το πρόγραμμα αποσκοπεί στο να αναδείξει μια νέα γενιά καλλιτεχνών περφόρμανς στην Ελλάδα.
Μέθοδος Αμπράμοβιτς
Η Μέθοδος Αμπράμοβιτς είναι μια σειρά ασκήσεων που έχει σχεδιάσει η Μαρίνα Αμπράμοβιτς, μια βιωματική εμπειρία για τον θεατή - συμμετέχοντα. Η Μέθοδος αντλεί υλικό από μια τεράστια δεξαμενή εμπειριών και περφόρμανς της δημιουργού τα τελευταία 40 χρόνια, και διυλίζεται σταδιακά σε ένα πρόγραμμα ασκήσεων που σκοπό έχει την επαφή́ με τον εαυτό́ μας και τη σύνδεση με τους άλλους. Η Μέθοδος βασίζεται στην ατομική και τη συλλογική συμμετοχή και αποτελεί μια βιωματική προσέγγιση στην άυλη τέχνη.
Καθώς αποτελεί μια διαδικασία σε διαρκή διερεύνηση και διαμόρφωση από τη δημιουργό του, η συγκεκριμένη μορφή της Μεθόδου παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Αθήνα, ως εξέλιξη ανάλογων έργων που έχουν παρουσιαστεί από την καλλιτέχνιδα σε βάθος χρόνου ανά τον κόσμο.
Είναι μια δημόσια συμμετοχική εμπειρία για μεγάλες ομάδες ανθρώπων, σε έναν κοινόχρηστο χώρο, όπου το κοινό καλείται να κάνει μια σειρά ασκήσεων και να παρακολουθήσει και άλλους να κάνουν ακριβώς το ίδιο.
Η Μέθοδος Αμπράμοβιτς, ως μέρος του «As One», λαμβάνει χώρα στο ισόγειο του Μουσείου Μπενάκη στο κτήριο της οδού Πειραιώς. Καθώς οι επισκέπτες μπαίνουν στη Μέθοδο, τους ζητείται να αφήσουν όλα τα προσωπικά τους αντικείμενα σε ειδικό χώρο φύλαξης: ρολόγια, κινητά τηλέφωνα και κάμερες.
Με την καθοδήγηση των μεσολαβητών, οι οποίοι εκπαιδεύτηκαν από τη Lynsey Peisinger (συνεργάτη της Αμπράμοβιτς), οι επισκέπτες ακολουθούν μια σειρά ασκήσεων προθέρμανσης, προκειμένου να «ξυπνήσουν» οι αισθήσεις, να τεντωθεί το σώμα και να επικεντρωθεί το μυαλό σε αυτό που θα ακολουθήσει. Αυτή η προετοιμασία επιτρέπει στους συμμετέχοντες να επικεντρώσουν την προσοχή τους στο να είναι παρόντες σε αυτό που συμβαίνει, ακίνητοι και συνδεμένοι με έναν ανεμπόδιστο τρόπο.
Περφόρμανς
Συνολικά 29 Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες συμμετέχουν στο «As One». Οι Έλληνες καλλιτέχνες, που επιλέχθηκαν, μετά από ανοιχτή πρόσκληση, θα παρουσιάσουν νέες αναθέσεις έργων.
Αναλυτικότερα, στο πρόγραμμα περιλαμβάνονται 6 μακράς διάρκειας περφόρμανς από 6 Έλληνες καλλιτέχνες, οι οποίες θα πραγματοποιούνται καθ’ όλη τη διάρκεια της έκθεσης, για 7 εβδομάδες, καθημερινά, επί 8 ώρες την ημέρα. Επιπλέον, 21 περφόρμανς από 23 καλλιτέχνες (18 Έλληνες και 5 ξένους) θα παρουσιαστούν ως performance interventions με διάρκεια από μία έως 6 μέρες.
Οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν είναι οι εξής:
Μακράς διάρκειας περφόρμανς - Γιώτα Αργυροπούλου, Δέσποινα Ζαχαροπούλου, Βιργινία Μαστρογιαννάκη, Λάμπρος Πηγούνης, Νάνσυ Σταματοπούλου, Θοδωρής Τράμπας.
Performance interventions - Θανάσης Ακοκκαλίδης, Rafael Abdala και Jessica Goes, Γιάννης Αντωνίου και Σταύρος Αποστολάτος, Έλενα Αντωνίου, Χριστίνα Βασιλείου, Σεραφίτα Γρηγοριάδου, Θωμάς Διάφας, Μαριάννα Καβαλλιεράτου, Γιάννης Καρούνης, Amanda Coogan, Αλέξανδρος Μιχαήλ, Kira O'Reilly, Κατερίνα Οικονόμου, Nikolaos, Αναστασία Παπαθεοδώρου, Γιάννης Παππάς, PASHIAS, Ευγενία Τσανανά, Σπύρος Χαραλαμπόπουλος, Δημήτρης Χειμώνας, Maria Herranz.
Το πρόγραμμα συμπληρώνεται από 2 re-performances της Αμπράμοβιτς, των έργων «Cleaning the Mirror» (1995) και «Art Must be Beautiful - Artist Must Be Beautiful» (1975), που θα παρουσιάσουν οι καλλιτέχνες Μάρθα Πασακοπούλου, Δημήτρης Μπαμπίλης, Δήμητρα Μπίλλια, Γίτσα Κωνσταντουδάκη, Ελιάν Ρουμιέ, Βασιλική Σπάχου και Καλλιόπη Ζερβουλάκου.
Ομιλίες, εργαστήρια, προβολές
Το πρόγραμμα «As One» πλαισιώνεται από μια σειρά ομιλιών, με σκοπό να εκπαιδεύσει το κοινό στην ιστορία και την εξέλιξη της τέχνης της περφόρμανς, αναδεικνύοντας πρακτικές που συνδέονται με το χώρο, όπως το θέατρο και ο χορός. Παράλληλα, εργαστήρια με συμμετέχοντες και προσκεκλημένους καλλιτέχνες θα βοηθήσουν το κοινό να κατανοήσει καλύτερα τις δομές και τους μηχανισμούς των έργων περφόρμανς, εμβαθύνοντας στους τρόπους με τους οποίους οι καλλιτέχνες αναπτύσσουν το έργο τους.
Οι ομιλίες και τα εργαστήρια συμπληρώνονται από καθημερινό πρόγραμμα προβολών, με ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους από το έργο της Μαρίνα Αμπράμοβιτς, έργα που επηρέασαν το έργο της, καθώς και ταινίες προσκεκλημένων ομιλητών και άλλο υλικό από το αρχείο της Ταινιοθήκης της Ελλάδος.
Πιο συγκεκριμένα, η Μαρίνα Αμπράμοβιτς θα δώσει δύο διαλέξεις, μία για την ιστορία της τέχνης της περφόρμανς (Σάββατο 19/3) και μία για το μέλλον της και το ρόλο που θα παίξει σε αυτό η αυξανόμενη συμμετοχή του κοινού (Τετάρτη 23/3), με υλικό από την πιο πρόσφατη έκθεση του MAI στη Βραζιλία. Επίσης, θα συνομιλήσει, σε δύο εργαστήρια, με επιλεγμένους καλλιτέχνες για την πρακτική τους (Παρασκευή 11/3 & Τρίτη 22/3).
Για τη σχέση της όπερας με την πρακτική της περφόρμανς θα συνομιλήσουν ο σκηνοθέτης της Εθνικής Λυρικής Σκηνής Αλέξανδρος Ευκλείδης και η καλλιτέχνης Κατερίνα Οικονόμου (Πέμπτη 17/3), ενώ για τη μετάβαση από το θέατρο στην τέχνη της περφόρμανς θα μιλήσει η θεατρολόγος και αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Τμήμα Θεάτρου του ΑΠΘ Άννα Σταυρακοπούλου (Σάββατο 2/4). Η διευθύντρια του Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης Συραγώ Τσιάρα θα πραγματοποιήσει εργαστήριο για τη θέση του σώματος στην τέχνη της περφόρμανς (Παρασκευή 15/4) και θα συνομιλήσει με την καλλιτέχνη Λήδα Παπακωνσταντίνου, μια από τους πρώτους στην Ελλάδα που χρησιμοποίησαν τη συγκεκριμένη τέχνη τις δεκαετίες ’70 και ’80 (Σάββατο 16/4).
Για την αισθητική του σώματος και των ορίων του στην τέχνη της περφόρμανς θα μιλήσει και η θεωρητικός τέχνης Σοφία Ελίζα Μπουράτση (Τρίτη 19/4), ενώ ο καλλιτεχνικός διευθυντής του MAI, Serge Le Borgne, θα μιλήσει για τις άυλες μορφές τέχνης (Σάββατο 19/3).
Η λειτουργία της περφόρμανς μέσα από την ακινησία του σώματος είναι το θέμα του εργαστηρίου της Εύας Λαμπάρα μαζί με τη δασκάλα της και σκηνοθέτη Αννίτα Καπουσίζη, παρουσιάζοντας πώς ένα σώμα «περιορισμένο» κινητικά, δημιουργεί «απεριόριστες» δυνατότητες πρόσληψης και ερμηνείας του κόσμου, καθώς και δείγμα δουλειάς της Λαμπάρα (Τετάρτη 16/3).
Σημαντικοί είναι οι διεθνείς προσκεκλημένοι καλλιτέχνες που θα μιλήσουν για το έργο τους:
O Damien Jalet θα πραγματοποιήσει εργαστήριο για το έργο του, θα συνομιλήσει με τον σκηνοθέτη της τελευταίας του ταινίας, η οποία και θα προβληθεί (Πέμπτη 7/4). O Tehching Hsieh θα μιλήσει για το έργο του, ως πρωτοπόρος της long durational performance που ξεχώρισε τη δεκαετία του ’80 στη Νέα Υόρκη (Κυριακή 10/4). Ο Jacopo Godani, καλλιτεχνικός διευθυντής και χορογράφος της Dresden Frankfurt Dance Company, θα μιλήσει για το έργο του και θα πραγματοποιήσει εργαστήριο με επιλεγμένους καλλιτέχνες (Πέμπτη 21/4).
Εργαστήρια θα πραγματοποιήσουν, επίσης, και οι προσκεκλημένοι καλλιτέχνες: Rafael Abdala + Jessica Goes (Πέμπτη - Κυριακή 14-17/4), Maria Herranz (Πέμπτη 31/3), Amanda Coogan (Τρίτη 5/4) και Kira O’Reilly (Κυριακή 24/4), καθώς και το επιτελείο του MAI (Serge Le Borgne, Paula Garcia, Lynsey Peisinger) με επιλεγμένους καλλιτέχνες.
«Μηχανή́ Αμοιβαίων Κυμάτων»
Στον χώρο θα υπάρχει μια εγκατάσταση, η «Μηχανή́ Αμοιβαίων Κυμάτων – Mutual Wave Machine». H μηχανή έχει σχεδιαστεί από τη γνωστική νευρολόγο και καλλιτέχνη Suzanne Dikker και τον καλλιτέχνη και δημιουργό λογισμικού Matthias Oostrik, αντλώντας έμπνευση από την περφόρμανς της Μαρίνα Αμπράμοβιτς «Mutual Gaze», που αποτελεί και μέρος των ασκήσεων της Μεθόδου Αμπράμοβιτς. Η εγκατάσταση έγινε από τους Peter Burr, Diederik Schoorl και Παντελή Διαμαντίδη.
Πρόκειται για ένα πείραμα της νευροεπιστήμης και μια διαδραστική εγκατάσταση νευροανάδρασης που διερευνά και ενσωματώνει την απατηλή έννοια πως «είμαστε στο ίδιο μήκος κύματος» με έναν άλλο άνθρωπο, μέσω του συγχρονισμού των εγκεφαλικών κυμάτων. Δύο επισκέπτες μπαίνουν μέσα σε μια χωρο-κάψουλα με οπτικοακουστικό περιβάλλον που ανταποκρίνεται και αντανακλά την κοινή εγκεφαλική δραστηριότητά τους. Μπορούν να βιώσουν απευθείας και να χειριστούν τις εσωτερικές δυνάμεις τους για να προσεγγίσουν ή να απομακρυνθούν ο ένας από τον άλλο.
Η «Μηχανή Αμοιβαίων Κυμάτων» είναι ελεύθερη για το κοινό τις ημέρες και ώρες Πέμπτη-Παρασκευή 13:00-15:00 και 18:00-20:00 και σαββατοκύριακα 13:00-16:00 και 17:00-20:00, με προκράτηση συμμετοχής. Τις υπόλοιπες ώρες λειτουργίας του προγράμματος, η μηχανή θα επεξεργάζεται και θα προβάλει τα εγκεφαλικά κύματα της Αμπράμοβιτς, αντανακλώντας την πνευματική της κατάσταση τη στιγμή που έκανε την περφόρμανς «The Artist is Present» (η εγκεφαλική της δραστηριότητα καταγράφηκε στο The Garage Center for Contemporary Culture στη Μόσχα το 2011).
Πληροφορίες
Μουσείο Μπενάκη, Πειραιώς 138 & Ανδρονίκου, Αθήνα
Πρόγραμμα ΝΕΟΝ-ΜΑΙ «As One». Διάρκεια: 10 Μαρτίου – 24 Απριλίου 2016
Το πρόγραμμα «As One» θα παρουσιαστεί σε όλους τους χώρους του κτηρίου Πειραιώς του Μουσείου Μπενάκη. Για το σκοπό αυτό, το Μουσείο διευρύνει το ωράριο λειτουργίας του ως εξής:
Ώρες λειτουργίας: Τρίτη - Τετάρτη - Πέμπτη - Σάββατο: 12.00 - 20.00, Παρασκευή: 12.00 - 22.00, Κυριακή: 10.00 – 18.00, Δευτέρα Κλειστά. Είσοδος δωρεάν.
Η Μέθοδος Αμπράμοβιτς απευθύνεται σε ηλικίες 15 ετών και πάνω. Η είσοδος επιτρέπεται έως και 45 λεπτά πριν την ώρα λήξης του ωραρίου λειτουργίας του Μουσείου.
