Η «σατυρική φαντασμαγορία» σε πρόλογο και δύο μέρη, «Σατανερί», σε μουσική διεύθυνση και αποκατάσταση μουσικού υλικού Χαράλαμπου Γωγιού και σκηνοθεσία Αλέξανδρου Ευκλείδη και Δημήτρη Δημόπουλου, αποκαθιστά για πρώτη φορά την αυθεντική ενορχήστρωση του 1930. Η παράσταση παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του τρίτου κύκλου των «Ημερών Μουσικού Θεάτρου 2019» της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ, ο οποίος ήταν αφιερωμένος στους θησαυρούς του ελληνικού ελαφρού μουσικού θεάτρου. Η παραγωγή και η δημιουργία της GNO TV υλοποιούνται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Μάρτιος του 1930: Η μεγάλη οικονομική κρίση έχει ξεκινήσει, τα σύννεφα στην Ευρώπη αρχίζουν να πυκνώνουν. Τρία χρόνια πριν την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία -και έξι πριν από εκείνη του Ιωάννη Μεταξά, δύο νέα μουσικοθεατρικά έργα σατιρίζουν το τεταμένο κλίμα της εποχής μέσα από τη σαρκαστική διαστρέβλωση της διδακτικής ηθοπλασίας.

Το γνωστότερο από τα δύο, η «Άνοδος και η πτώση της πόλης Μαχαγκόννυ» των Μπέρτολτ Μπρεχτ και Κουρτ Βάιλ, θρασεία σάτιρα του καπιταλισμού και της εμπορευματοποιημένης αστικής όπερας, κάνει πρεμιέρα στη Λειψία στις 9 Μαρτίου, φέροντας ως τις μέρες μας τη ρετσινιά του «κλασικού». Ωστόσο, λίγοι πια θυμούνται πως, τρεις ημέρες νωρίτερα, στις 6 Μαρτίου, στο Θέατρο Μοντιάλ της Αθήνας, γωνία Πανεπιστημίου και Εμμανουήλ Μπενάκη, έκανε πρεμιέρα ένα δικό μας έργο όχι λιγότερο δηκτικό, μελωδικό και ανελέητο: η «σατυρική φαντασμαγορία» Σατανερί του Θεόφραστου Σακελλαρίδη, του μέγιστου των συνθετών της αθηναϊκής οπερέτας. Κάτι σαν διεστραμμένη διασκευή του Φάουστ από την ανάποδη, η «Σατανερί» είναι ένα ηθοπλαστικό έργο που εξαίρει ανερυθρίαστα... την υπεροχή της κόλασης έναντι του παραδείσου και προκρίνει, εξίσου τολμηρά και ειρωνικά με το «Μαχαγκόννυ», τα οφέλη της σύγχρονης ανηθικότητας έναντι της παραδοσιακής ηθικής.

Η Σατανερί είναι ένα έργο της εποχής του, που αναζητά μια δεύτερη ευκαιρία στη δική μας». Το σκηνικό και τα κοστούμια είναι της Αλεξίας Θεοδωράκη, η χορογραφία του Φώτη Διαμαντόπουλου και οι φωτισμοί του Χρήστου Τζιόγκα. Τον ρόλο του Σατανά ερμηνεύει η Μυρτώ Μποκολίνη και του Ανδρέα ο Δημήτρης Ναλμπάντης. Μαζί τους, καταξιωμένοι αλλά και νεότεροι πρωταγωνιστές: Βασίλης Δημακόπουλος, Γιάννης Κάβουρας, Μαρία Κατριβέση, Κωστής Ρασιδάκις, Πάνος Ζυγούρος, Χριστίνα Ασημακοπούλου, Αλίνα Κοτσοβούλου. 

Συμμετέχει το φωνητικό σύνολο chórεs υπό τη μουσική διεύθυνση της Μαρίνας Σάττι και 18μελές μουσικό σύνολο. Μπετόβεν: Έργα για πιάνο Τρία μοναδικά ρεσιτάλ πιάνου με τους διακεκριμένους σολίστ Δημήτρη Δημόπουλο, Ελισάβετ Κουναλάκη και Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου φέρνουν τον συναρπαστικό πιανιστικό κόσμο του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν στην GNO TV από τις 15 Μαΐου 2021. Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου | Φωτο Ε. Ζαχαροπούλου Τα ρεσιτάλ πιάνου -που βιντεοσκοπήθηκαν στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Πιάνου της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ 2020 «Ο πιανιστικός Μπετόβεν», το οποίο πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Πιάνου Θεσσαλονίκης-, θα είναι διαθέσιμα δωρεάν στο nationalopera.gr/GNOTV έως και τις 31 Δεκεμβρίου 2021. Δημήτρης Δημόπουλος Το Φεστιβάλ Πιάνου της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ 2020, μια μεγάλη γιορτή για τον «βασιλιά των οργάνων», πραγματοποιήθηκε για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά με ένα μοναδικό αφιέρωμα στην πιανιστική μουσική του Μπετόβεν, με αφορμή τη συμπλήρωση 250 χρόνων από τη γέννηση του μεγάλου μουσουργού. Έντεκα αναγνωρισμένοι Έλληνες πιανίστες σε πέντε βραδινά ρεσιτάλ και τέσσερις πρωτοεμφανιζόμενοι σολίστ σε απογευματινές συναυλίες παρουσίασαν τις 32 σονάτες για πιάνο του κορυφαίου Γερμανού συνθέτη. Στην GNO TV θα παρουσιαστούν επιλογές από τα ρεσιτάλ. Ελισάβετ Κουναλάκη Σημειώνεται ότι από τον ίδιο κύκλο παραμένει διαθέσιμο στην GNO TV και το ρεσιτάλ πιάνου του Γιώργου Κωνσταντίνου έως τις 31/12.

«''Έγραψα όσα έπαθον, όσα είδον και ήκουσα…''. Πρόδρομος του Ρεαλισμού στην Ελλάδα, σάτιρα των πολιτικών και κοινωνικών ηθών, καταγγελία των διαχρονικών αδυναμιών της χώρας, έργο καινοτόμο ωστόσο άγνωστο στο ευρύ κοινό, το συναρπαστικό αυτό κείμενο αποτυπώνει με χιούμορ και ρεαλισμό την ελληνική κοινωνία του 19ου αιώνα. Η ληστρική ασυδοσία μετά τον Κριμαϊκό πόλεμο, η λειτουργία του στρατιωτικού μηχανισμού, οι ελιγμοί και η ανοχή του νεοσύστατου ελληνικού κράτους» διαβάζουμε στο σημείωμα για την παράσταση.

Οι θεατές που βλέπουν μια παράσταση του Σίμου Κακάλα και ψάχνουν να βρουν τις θεατρολογικές αναφορές, μπορεί να συνέδεσαν παραστάσεις τους με το θέατρο της ωμότητας, της υπέρβασης των ορίων του Αντονέν Αρτό. Πέρα από κάθε θεωρία, ο Κακάλας καταθέτει πάντα μια άποψη και δεν παίζει ασυνείδητα με την πρόκληση.

Στις παραστάσεις του, διατυπώνει μια σειρά από αιτήματα υπαρξιακά, κοινωνικά και πολιτικά -για εκείνον το θέατρο είναι κάτι που αφορά πολύ τον τόπο, το τώρα, τον λαό και τη γλώσσα. Παράλληλα με τις σκηνοθεσίες σύγχρονων έργων («Λιωμένο Βούτυρο» του Σερέφα, ο «Φόβος τρώει τα σωθικά» του Φασμπίντερ) και την εξερεύνηση των θεατρικών ορίων (όπως έκανε με την «GOLFΩ 2.3 BETA ή το «Recycle» και το «Greek freak / Fire and fury!»), καταπιάνεται και με κείμενα-αναφοράς στην ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας.

Για την ολοκαίνουργια παράστασή του, που θα κάνει διαδικτυακή πρεμιέρα σε παραγωγή του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά, ανέτρεξε στο σημαντικό έργο της νεοελληνικής πεζογραφίας «Η Στρατιωτική ζωή εν Ελλάδι», χειρόγραφον Έλληνος υπαξιωματικού.

Ο αφηγητής, Χ. Δημόπουλος, περιγράφει με γλαφυρό και άμεσο τρόπο τη ζωή του ως υπαξιωματικός, τις εμπειρίες του στην καταδίωξη των ληστών που λυμαίνονταν τη χώρα, καθώς και την πλήρη διάψευση των προσδοκιών του. Η εξιδανικευμένη εικόνα που είχε πλάσει στο μυαλό του για τον ελληνικό στρατό, καταρρίπτεται ολοκληρωτικά από την πρώτη κιόλας μέρα της κατάταξής του.

Ο Σίμος Κακάλας διασκευάζει, σκηνοθετεί για την κάμερα και παίζει μαζί με τους Κωστή Καλλιβρετάκη, Κωνσταντίνο Μωραΐτη. Το σημαντικό είναι η επαφή με τα κείμενα, τους ήχους και τους κραδασμούς τους και ο Κακάλας εξερευνά τη συναρπαστική ποικιλομορφία της ελληνικής γλώσσας. Παίζει με τους κώδικες της αφήγησης και ανακαλύπτει ότι η βαθιά απογοήτευση ενός ήρωα που έζησε πριν από εκατόν πενήντα χρόνια ταυτίζεται με τη δική μας.

Συντελεστές

Την επεξεργασία του κειμένου υπογράφει ο Δημήτρης Καλακίδης και τα συμπληρωματικά κείμενα μαζί με τη δραματουργική επεξεργασία έκαναν οι τρεις πρωταγωνιστές. Τα σκηνικά και τα κοστούμια είναι του Γιάννη Κατρανίτσα, οι φωτισμοί της Karol Jarek, οι μάσκες της Μάρθας Φωκά, ο ήχος του Coti K. Bοηθός σκηνοθέτη: Ναρόντ Σαχινιάν. Φωνή σερβιτόρας: Ναρόντ Σαχινιάν. Μουσικός του Μεντρεσέ: Γιώργος Μιχάκης. Τυχαίος Ιστορικός: Λεωνίδας Καλλιβρεττάκης.

Στην κινηματογράφηση - video, η καλλιτεχνική επιμέλεια είναι του Σίμου Κακάλα. Σκηνοθεσία: Στέφανος Κοσμίδης. Διεύθυνση φωτογραφίας: Στέφανος Αλιπράντης. Ηχοληψία: Αλέξανδρος Κανέλος. Διεύθυνση παραγωγής: Βασιλική Ιατροπούλου. Εκτέλεση παραγωγής: Γιώργος Μπάνος. Φωτογραφίες Στέφανος Κοσμίδης - Karol Jarek.

Το Διεθνές Ινστιτούτο Θεάτρου καθιέρωσε τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου το 1962 και, κάθε χρόνο, επιλέγει μια διεθνώς αναγνωρισμένη προσωπικότητα του θεάτρου από μια χώρα - μέλος του, για να γράψει ένα μήνυμα, το οποίο διαβάζεται σε όλα τα θέατρα τη συγκεκριμένη ημέρα και μεταδίδεται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης σε όλο τον κόσμο.

Οι Ζαν Κοκτώ, Άρθουρ Μίλλερ, Λώρενς Ολίβιε, Ζαν Λουί Μπαρώ, Πήτερ Μπρουκ, Πάμπλο Νερούδα, Ευγένιος Ιονέσκο, Λουκίνο Βισκόντι, Μάρτιν Έσλιν, Ιάκωβος Καμπανέλλης, Αριάν Μνουσκίν, Ρομπέρ Λεπάζ, Αουγκούστο Μποάλ, Τζούντι Ντεντς και πολλοί άλλοι έχουν καταθέσει τη γραφή και τις σκέψεις τους γι’ αυτόν τον σκοπό.

Φέτος, σε μία από τις πιο δύσκολες χρονιές για το θέατρο, το Εκτελεστικό Συμβούλιο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου επέλεξε για τη συγγραφή του μηνύματος τον βρετανικό μύθο της υποκριτικής, τη βραβευμένη με Όσκαρ ηθοποιό Έλεν Μίρεν.

Το μήνυμα «Διανύουμε μια πολύ δύσκολη εποχή για τις ζωντανές παραστάσεις και πολλοί καλλιτέχνες, τεχνικοί, τεχνίτες και γυναίκες αγωνίζονται σε ένα επάγγελμα που ήταν ήδη επισφαλές. Ίσως αυτή η διαρκής ανασφάλεια να τους κατέστησε ικανότερους να επιβιώσουν αυτής της πανδημίας με εξυπνάδα και θάρρος. Η φαντασία τους έχει ήδη μετουσιωθεί μέσα σε αυτές τις νέες συνθήκες σε ευρηματικούς, ψυχαγωγικούς και συγκινητικούς τρόπους επικοινωνίας, πράγμα το οποίο οφείλεται φυσικά σε μεγάλο βαθμό στο διαδίκτυο. Από τότε που υπάρχουν άνθρωποι πάνω σ’ αυτόν τον πλανήτη, αφηγούνται ο ένας στον άλλον ιστορίες.

Η πανέμορφη κουλτούρα του θεάτρου θα ζει όσο παραμένουμε εδώ. Η δημιουργική παρόρμηση των συγγραφέων, σκηνογράφων, χορευτών, τραγουδιστών, ηθοποιών, μουσικών, σκηνοθετών δε θα καταπνιγεί ποτέ και στο πολύ εγγύς μέλλον θα ευδοκιμήσει και πάλι με νέα ενέργεια και μια νέα αντίληψη του κόσμου που μοιραζόμαστε όλοι. Αδημονώ!»

Τη σκηνοθεσία της παράστασης, η οποία θα μεταδοθεί σε Live streaming -απευθείας από το Θέατρο Rex Σκηνή - «Ελένη Παπαδάκη», υπογράφει ο Θάνος Παπακωνσταντίνου, ο οποίος με την ιδιαίτερη εικαστική ματιά του δημιουργεί μια σκηνική ατμόσφαιρα τελετουργίας θανάτου και ανάστασης.

Ο ποιητής ξεκινώντας από τον ηρωικό αγώνα των Μεσολογγιτών κατά τη δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου (1825-1826) έως και το κορύφωμα της ηρωικής εξόδου, αναφέρεται στον αγώνα του ανθρώπου για την εξωτερική και εσωτερική ελευθερία του. Το έργο, το περίφημο «ποίημα του χρέους», δεν ολοκληρώθηκε ποτέ και έφτασε σ’ εμάς σε χειρόγραφα αποσπάσματα, που συνθέτουν τρία Σχεδιάσματα.

Ο σκηνοθέτης Θάνος Παπακωνσταντίνου σημειώνει χαρακτηριστικά:

«“Φως που πατεί χαρούμενο τον Άδη και το Χάρο”

Πατριωτικός ύμνος ή φιλοσοφική ποίηση; Νεκρώσιμη ακολουθία ή τραγούδι ανάστασης; Ημιτελές αριστούργημα ή σκόρπιοι ανολοκλήρωτοι στίχοι;

Οι “Ελεύθεροι Πολιορκημένοι” είναι το ποιητικό έργο που απασχόλησε τον εθνικό μας ποιητή Διονύσιο Σολωμό περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο (1834-1847), εμπνευσμένο από την πολιορκία του Μεσολογγίου και την ιστορική Έξοδο, τη νύχτα μεταξύ 10ης και 11ης Απριλίου 1826.

Ένα έργο για την ελευθερία, την αντίσταση και τον αγώνα του ανθρώπου να κρατήσει το πνεύμα του ελεύθερο ακόμα και στους πιο ζοφερούς καιρούς του ιστορικού του βίου. Ένα ανολοκλήρωτο ποίημα που έχει αποτελέσει μια από τις πιο εμβληματικές συνθέσεις της νεοελληνικής γραμματείας και ένα από τα σημαντικότερα ποιητικά “μνημεία” της ελληνικής επανάστασης του 1821.

Μέσα στο εργαστήριό του, με ημιτελή –ίσως και ατελή– σχεδιάσματα, ο Ποιητής κάνει διαδοχικές απόπειρες για να μιλήσει για την αλύτρωτη ψυχή και το αλύτρωτο ελληνικό γένος.

Πώς γεννιούνται τα έθνη; Είναι μυθικές κοινότητες που κατοικούν σε κάποιο ένδοξο παρελθόν; Είναι φαντασιακές κοινότητες που κατοικούν στα έργα κάποιων ποιητών; Ή μήπως είναι ένας τρόπος να έρθουμε πιο κοντά με τους ανθρώπους γύρω μας; Ένας τρόπος να βρούμε και να επινοήσουμε στοιχεία που μπορούν να μας ενώσουν αντί να μας κρατούν απομονωμένους; Είμαστε σε επαφή με την ιστορία ή μήπως προσπαθούμε να δημιουργήσουμε έναν κοινό μύθο για να ανταπεξέλθουμε στη βία που είναι σύμφυτη με τη ζωή;

Πώς κατασκευάζονται οι εθνικές ταυτότητες; Ποιά είναι τα υλικά τους; Οι επινοημένες παραδόσεις ενός ηρωικού παρελθόντος; Ο φόβος απέναντι σε μια επερχόμενη κατάσταση εκτάκτου ανάγκης; Η πίστη σε ουτοπικές κοινότητες που μπορούν να αλλάξουν τη ροή της ιστορίας;

Στη σκηνή του θεάτρου, ο Ποιητής αναμετριέται με τα υλικά του: τη γλώσσα, τους ανθρώπους, τα σύμβολα και την ιστορία.

Χτίζει και γκρεμίζει το έργο του επιχειρώντας διαδοχικές εκδοχές δημιουργίας πάνω στο θέμα της ηρωικής Εξόδου».

Ταυτότητα παράστασης

Σύλληψη - Σκηνοθεσία: Θάνος Παπακωνσταντίνου, σκηνικός χώρος - κοστούμια: Νίκη Ψυχογιού, πρωτότυπη μουσική σύνθεση – μουσική διδασκαλία: Δημήτρης Σκύλλας, σχεδιασμός κίνησης: Αμαλία Κοσμά, σχεδιασμός φωτισμών: Χριστίνα Θανάσουλα, σχεδιασμός ήχου - βοηθός σκηνοθέτη: Φάνης Σακελλαρίου, βοηθός σκηνογράφου: Σπύρος Λουκίδης, δραματολόγος παράστασης: Ειρήνη Μουντράκη.

Διανομή

Ο Ποιητής: Αντώνης Μυριαγκός

Η Μούσα: Λένα Δροσάκη

Οι Πολιορκημένοι: (αλφαβητικά) Κωνσταντίνος Αρνόκουρος, Αυγουστίνος Κούμουλος, Λάμπρος Κωνσταντέας, Κλεοπάτρα Μάρκου, Αλέξανδρος Μαυρόπουλος, Ελένη Μολέσκη, Μάριος Παναγιώτου, Άννα Πατητή, Νάνσυ Σιδέρη, Δανάη Τίκου.

Μουσικοί επί σκηνής

Τρομπέτα: Στέφανος Δαφνής, Τρομπόνι: Χρήστος Γιάκκας, Τύμπανα – Κρουστά: Θοδωρής Βαζάκας, Πιάνο – Keyboard: Κριστίν Σωφρονίου.

Στην παράσταση, υπάρχει η δυνατότητα επιλογής ελληνικών ή γαλλικών υποτίτλων.

Η απευθείας μετάδοση θα είναι διαθέσιμη στη σελίδα livestream.n-t.gr μέσω κωδικού πρόσβασης, με αγορά ηλεκτρονικού εισιτηρίου.

Η απευθείας μετάδοση του έργου θα είναι διαθέσιμη το Σάββατο 23 Ιανουαρίου, στις 8.30 το βράδυ, στη σελίδα livestream.n-t.gr με αγορά ηλεκτρονικού εισιτηρίου (κωδικού πρόσβασης).

«Ο Γυάλινος Κόσμος» –ίσως το αντιπροσωπευτικότερο έργο του συγγραφέα που με τη δραματουργία του σημάδεψε τη μεταπολεμική Αμερική–, γράφτηκε το 1944. Πρόκειται για έργο ποιητικής πνοής και βαθιάς ανθρώπινης ευαισθησίας, όπου ο κόσμος της σκληρής πραγματικότητας συμπλέκεται με την εύθραστη ομορφιά της φαντασίας και του ονείρου.

Αναζητώντας καταφύγιο σε έναν «Γυάλινο κόσμο»

Στην υπόθεση του έργου, ο Τομ Ουίνγκφιλντ, μέσα από τις αναμνήσεις του, παρουσιάζει στη σκηνή επεισόδια της οικογενειακής ζωής του στο μικρό διαμέρισμα του Σαίντ Λούις της Ύφεσης. Η πληκτική δουλειά στην αποθήκη υποδηματοποιίας συνθλίβει τα μελλοντικά του όνειρα για μια ζωή αφιερωμένη στην ποιητική δημιουργία. Στον αντίποδα, η αδελφή του Λόρα αντιμετωπίζει τις δυσκολίες της ζωής βρίσκοντας καταφύγιο σε έναν μικρόκοσμο από παλιούς δίσκους και γυάλινες μορφές ζώων. Η μητέρα τους Αμάντα, πρώην καλλονή του Νότου, τρέφει για τα παιδιά της μεγάλες προσδοκίες και φαντασιώνεται ένα λαμπρό μέλλον για τον Τομ και τη Λόρα.

Οι οικογενειακές εντάσεις στο μικρό διαμέρισμα του Σαιντ Λούις εκτυλίσσονται πάντα κάτω από το άγρυπνο βλέμμα της κυριαρχικής Αμάντα. Η επίσκεψη του Τζιμ, συναδέλφου του Τομ, θα ταράξει τις οικογενειακές ισορροπίες και θα αλλάξει τον ρου της ζωής των Ουίνγκφιλντ.

Ο σκηνοθέτης της παράστασης Γιώργος Νανούρης αναφέρει: «Ένα χρόνο σχεδόν τώρα, η ζωή μάς έδειξε πόσο εύκολα μπορούν να ανατραπούν όλα. Να ραγίσουν, ακόμα και να σπάσουν -σαν να είναι φτιαγμένα από γυαλί. Πώς ανεβάζεις, λοιπόν, αυτό το τεράστιο έργο μέσα στη δίνη των γεγονότων που μαστίζουν όλο τον πλανήτη;

Πώς φτιάχνεις μια παράσταση φορώντας μάσκες στην πρόβα, και σε ενάμισι μέτρο απόσταση; Πώς φτιάχνεις μια σκηνή χορού στην οποία δεν επιτρέπεται να πλησιάσουν κοντά οι ηθοποιοί; Πώς κάνεις το αντίστοιχο με μια σκηνή ενός φιλιού;

Οι ήρωες του έργου όμως, αυτό δεν προσπαθούν και εκείνοι; Να πλησιάσουν ο ένας τον άλλον· κυριολεκτικά και μεταφορικά. Να έρθουν απεγνωσμένα κοντά. Μήπως τελικά η ίδια δυσκολία της συνθήκης είναι ταυτόχρονα και η απάντηση στα τόσα ερωτήματα; Μήπως ο καθένας μας δεν ζει πια κλεισμένος στον δικό του “γυάλινο” κόσμο, όπως ακριβώς και οι πρωταγωνιστές της ιστορίας; Δεν θα πω πολλά. Ελπίζω όσα θέλω να πω να βγουν από την παράσταση. Θα ήθελα μόνο να σημειώσω το εξής: Είμαι σίγουρος ότι κάθε θεατής θα βρει έστω μια στιγμή του έργου, που θα του θυμίσει έστω μια στιγμή απ’ τη δική του ζωή».

Ταυτότητα παράστασης

Μετάφραση: Στέλιος Βαφέας, σκηνοθεσία - φωτισμοί: Γιώργος Νανούρης, σκηνικά: Μαίρη Τσαγκάρη, κοστούμια: Deux Hommes, μουσική: Θοδωρής Οικονόμου, βοηθός ενδυματολόγων: Δέσποινα Ιγνάτογλου.

Διανομή (αλφαβητικά): Άννα Μάσχα (η μητέρα Αμάντα Ουίνγκφιλντ), Κωνσταντίνος Μπιμπής (ο γιος Τομ Ουίνγκφιλντ), Λένα Παπαληγούρα (η κόρη Λόρα Ουίνγκφιλντ), Αναστάσης Ροϊλός (ο επισκέπτης Τζιμ Οκόνορ).

Η δημιουργία της «Ερευνητικής Σκηνής» έχει ως κύριο στόχο τη θεατρική σπουδή της αρχαίας ελληνικής δραματουργίας μέσα από τη μελέτη των κωδικών της, τη διερεύνηση σύγχρονων τρόπων προσέγγισης και την ανάδειξη των δυναμικών της στη σκηνική πρακτική και το παραστασιακό δημιούργημα. Οι νέες θεατρικές προτάσεις θα φέρουν την εγκυρότητα και την ποιοτική σφραγίδα φωτισμένων σκηνοθετών και προσωπικοτήτων του πνευματικού και καλλιτεχνικού χώρου.

Πριν την παράσταση, σε σύντομη ομιλία του Καλλιτεχνικού Διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου θα ανακοινωθεί η ιδρυτική διακήρυξη της Ερευνητικής Σκηνής.

Μετά την παράσταση θα ακολουθήσει ζωντανά συζήτηση με τους συντελεστές. Οι θεατές θα έχουν τη δυνατότητα να διατυπώσουν σχετικά ερωτήματα μέσω γραπτού ηλεκτρονικού μηνύματος.

Πλασμένη από το πάθος του έρωτα και της εκδίκησης, η Μήδεια –μία από τις πιο αντιφατικές τραγικές ηρωίδες του Ευριπίδη– αποτελεί έναν δυσεπίλυτο «δραματικό γρίφο», καθώς επιζεί της συντριβής της, έχοντας διαπράξει το αδιανόητο: τον φόνο των παιδιών της. Πρόσωπο αινιγματικό, πολυδιάστατο, αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στα ανθρώπινα μητρικά αισθήματα και τα ηρωικά προτάγματα της τιμής και της δίκης. Σε ξένο τόπο, προδομένη, αντιμέτωπη με απροσδόκητες διαψεύσεις, η γυναίκα-αρχέτυπο του θηλυκού σθένους, σκοτώνει ό,τι πολυτιμότερο έχει, και γίνεται η ίδια πρωταγωνίστρια του πόνου που επιφέρει η φρικιαστική πράξη της.

Η σκηνοθέτις Μάρθα Φριντζήλα αναφέρει, μεταξύ άλλων, για την παράσταση: «Μελετώ την Μήδεια ήδη τέσσερα χρόνια, θα μπορούσα να ασχολούμαι αποκλειστικά με την Μήδεια όσο ζω κι όμως νιώθω πως δεν έχω να προσθέσω τίποτα. Ό,τι και να γράψω έχει ξαναειπωθεί καλύτερα. Δεν θα πω κάτι καινούργιο. Ίσως αυτό είναι για μένα η Μήδεια: oι ατέλειωτες αναγνώσεις της, οι μεταφράσεις της, οι αναλύσεις, οι ξαναειπωμένες σκέψεις που γεννά, οι κοπιώδεις προσπάθειες σκηνοθετών, ηθοποιών, σκηνογράφων, συνθετών για πάνω από δυόμισι χιλιάδες χρόνια.

Η παράστασή μας έρχεται σαν αντίδωρο στο σπουδαίο δώρο του Ευριπίδη αλλά και σε όσους με αγωνία και δέος προσπάθησαν να συνομιλήσουν με το ποιητικό αριστούργημα. Δεν μπορούμε να πούμε ψέματα πως παρουσιάζουμε μία ακόμα Μήδεια. Στα αυτιά μας αντηχεί η σπαρακτική φωνή της Κάλλας, το παθιασμένο τραγούδισμα της Παξινού. Η μορφή του μεγάλου Ιάπωνα ηθοποιού Μικιζίρο Χίρα να στροβιλίζεται τραβώντας από το στόμα αργά τα σωθικά του σε μια κόκκινη κορδέλα, η αρένα του μύθου που έστησε ο Ανατόλι Βασίλιεφ με την Λυδία Κονιόρδου στο κέντρο να κρατά τα νεκρά παιδιά της στο τρίκυκλο, η κατακόκκινη κορμοστασιά της Καριοφυλλιάς Καραμπέτη βαμμένη τα χρώματα του πολέμου, η Λυδία Φωτοπούλου παγιδευμένη λιονταρίνα στην παράσταση του Ανδρέα Βουτσινά, τα σκοτεινά μάτια της επαναστατημένης Μήδειας στην παράσταση του Μίνου Βολανάκη με την Μελίνα Μερκούρη είναι εικόνες που έχουν αφήσει το αποτύπωμά τους. Το χορικό του Έρωτα του Μάνου Χατζιδάκι μάς έχει στοιχειώσει. Η αγέρωχη Μήδεια του μεγάλου Παζολίνι και η αινιγματική παγωμένη Μήδεια του Τρίερ ήταν παρούσες στην διάρκεια των δοκιμών. Στην παράστασή μας θα επιθυμούσαμε να διακρίνονται πίσω απ’ τις φόρμες, τις κινήσεις, να κρύβονται στους ήχους.

Η Μήδεια για μας δεν είναι μόνο το κείμενο. Είναι το κείμενο πάνω απ’ όλα, και ακούγεται χωρίς περικοπές, προσθήκες κι επεμβάσεις. Όμως όλοι όσοι εργαστήκαμε γι’ αυτήν την παράσταση γνωρίζουμε πως τα λόγια αυτά δεν λέγονται, οι πράξεις δεν δείχνονται. Το έργο αυτό δεν παίζεται.

Η μυστήρια ύπαρξη της δικής μας Μήδειας κατοικεί για πάντα μαζί με τους δυο γιούς της, Φέρητα και Μέρμερο, σε έναν τόπο ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα, σε έναν χώρο μέσα και έξω απ’ αυτή την γυναίκα, την μάνα, την ιέρεια, την μάγισσα, την πρόσφυγα, την ξένη. Εκεί λέει και αέναα θα ξαναλέει την ιστορία της. Οι γιοί της αναπαριστούν τα επεισόδια της ζωής της. Μια ορχήστρα παίζει και τραγουδά τα τραγούδια της στην αιωνιότητα. Σ’ αυτό το μυστηριακό τοπίο, η Μήδεια δημιουργεί ένα δικό της ηλιακό σύστημα με κέντρο την ίδια ωσάν ένα θραύσμα από ήλιο που θέτει σε τροχιά τα σώματα γύρω της και κατακαίει όποιο πλησιάσει επικίνδυνα κοντά της.

Αν το θέατρο είναι ο καθρέφτης της αληθινής ζωής, το αρχαίο δράμα είναι η αντανάκλαση του απύθμενου βάθους της ανθρώπινης ψυχής. Το αρχαίο δράμα είναι η απόδειξη πως μόνο στο θέατρο μπορείς να δείξεις το βάθος και το εύρος της ύπαρξης. Αναρωτιέμαι συχνά πώς είναι δυνατόν να γράφτηκαν καν αυτά τα κείμενα».

Ταυτότητα παράστασης

Μετάφραση: Νικολέττα Φριντζήλα, σκηνοθεσία: Μάρθα Φριντζήλα, μουσική: Βασίλης Μαντζούκης, σκηνικά, κοστούμια: Άγγελος Μέντης, φωτισμοί: Felice Ross, σχεδιασμός βίντεο (videodesign): Παναγιώτης Ανδριανός, βοηθός σκηνοθεσίας: Θεανώ Μεταξά, Β΄ βοηθός σκηνοθέτη: Μαριέλλα Παναγιώτου.

Διανομή (με αλφαβητική σειρά): Ανδρέας Κωνσταντίνου, Θάνος Τοκάκης, Μάρθα Φριντζήλα.

Μουσικοί επί σκηνής (αλφαβητικά): Παναγιώτης Μανουηλίδης, Βασίλης Μαντζούκης, Νίκος Παπαϊωάννου.

Η απευθείας μετάδοση θα είναι διαθέσιμη στη σελίδα: livestream.n-t.gr με αγορά ηλεκτρονικού εισιτηρίου (κωδικού πρόσβασης).

Θα ακολουθήσουν οι τρέχουσες παραγωγές του Εθνικού Θεάτρου σε ημερομηνίες που θα ανακοινωθούν προσεχώς. Οι παραστάσεις πραγματοποιούνται με αυστηρή τήρηση των κανόνων και πρωτοκόλλων υγιεινής για τους θιάσους που παίρνουν μέρος σε αυτές.

Το Εθνικό Θέατρο παραμένει ενεργό για όσο διάστημα συνεχίζεται η αναστολή λειτουργίας των θεάτρων.

Τιμή εισιτηρίου: 8€

Ώρα έναρξης: 19:30

Στη μετάδοση θα υπάρχει δυνατότητα επιλογής αγγλικών υποτίτλων.

Σημειώνεται ότι η παράσταση δεν θα είναι διαθέσιμη για προβολή μετά το πέρας της.

Λίγα λόγια για το έργο

Πολλοί είναι οι αθώοι που περνάνε διά πυρός και σιδήρου στα εξωφρενικά πεπρωμένα που επινόησε ο Φεντώ· το αρχέτυπο, ωστόσο, είναι ο δύσμοιρος ο κύριος Πετιπόν, ο οποίος ξυπνά στο σπίτι του έπειτα από ένα ξενύχτι στο καμπαρέ «Μαξίμ». Ο ίδιος δεν θυμάται τίποτα από τη χθεσινή βραδιά, στο κρεβάτι του όμως βρίσκεται μια νεαρή χορεύτρια από τα μπαλέτα του «Μαξίμ». Η φάρσα τίθεται σε κίνηση και η ζωή του γίνεται άνω-κάτω μέσα σε ένα λεπτό. Οι άπειροι χαρακτήρες του έργου μπλέκονται σε ατελείωτες συγχύσεις, παρεξηγήσεις και αναποδιές! Λίγο πριν από την... έκρηξη, ο δαιμόνιος συγγραφέας ξεμπλέκει τις μαριονέτες του, αλλά όχι προτού ο Πετιπόν έχει υποφέρει ένα πραγματικό μαρτύριο, δυσανάλογα βαρύ για το αθώο λάθος του.

Το έργο έκανε την πρώτη πρεμιέρα του στις 17 Ιανουαρίου 1899 στο Théâtre des Nouveautés, και σημείωσε θρίαμβο. Επισκέπτες της Διεθνούς Έκθεσης του 1900 ήρθαν στο Παρίσι τόσο για την ίδια την έκθεση όσο και για να μη χάσουν την Κυρία του Μαξίμ!

Ταυτότητα παράστασης

Μετάφραση - Σκηνοθεσία: Θωμάς Μοσχόπουλος

Σκηνικά: Ευαγγελία Θεριανού

Κοστούμια: Κλαιρ Μπρέισγουελ

Μουσική: Κορνήλιος Σελαμσής

Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος

Κίνηση: Σοφία Πάσχου

Βοηθός σκηνοθέτη: Ρωμανός Μαρούδης

Βοηθός σκηνογράφου: Ελλη Παπαδάκη

Βοηθός ενδυματολόγου: Κυράννα Γκιόκα

Επιμέλεια video διαλείμματος: Πάτροκλος Σκαφίδας

Διανομή (με αλφαβητική σειρά):

Θανάσης Αλευράς, Στέλλα Αντύπα, Αφροδίτη Αντωνάκη, Κωνσταντίνος Αρνόκουρος, Μελίνα Βαμπούλα, Ηλιάνα Γαϊτάνη, Θανάσης Δήμου, Ευαγγελία Καρακατσάνη, Έμιλυ Κολιανδρή, Κώστας Κορωναίος, Αυγουστίνος Κουμουλος, Πέλλα Μακροδημήτρη, Αθηνά Μουστάκα, Ελπίδα Νικολάου, Άννα Πατητή, Πέτρος Σκαρμέας, Γιώργος Τζαβάρας, Κώστας Φιλίππογλου, Γιάννης Φιλίππου, Δημήτρης Φουρλής, Γαλήνη Χατζηπασχάλη, Αλέξανδρος Χρυσανθόπουλος

Φωτογράφος παράστασης: Πάτροκλος Σκαφίδας

Η Δευτέρα Παρουσία, οι Τέσσερις Καβαλάρηδες, οι Επτά Σφραγίδες, ο Αμνός του Θεού, ο 666, συναντιούνται σε ένα από τα πιο επιδραστικά και δυσερμήνευτα κείμενα στην ιστορία της ανθρωπότητας που μεταμορφώνεται σε μια σύγχρονη σκηνική τελετουργία για να μας θυμίσει πως κάθε τέλος, ίσως, είναι μια νέα αρχή.

Η Αποκάλυψη του Ιωάννη εξάπτει τη φαντασία των ανθρώπων από τον 1ο αιώνα μ.Χ. Έδωσε πνοή σε ουτοπίες, δυστοπίες και επαναστατικά κινήματα. Ιερή προφητεία; Εσχατολογικό κήρυγμα; Μήνυμα προσμονής, πίστης και ελπίδας σε ένα καλύτερο μέλλον; Οπωσδήποτε, πάντως, μια κοσμογονική κατάθεση και μια δυσοίωνη φαντασμαγορία που αποτελεί πηγή έμπνευσης για τον Θάνο Παπακωνσταντίνου, τον σκηνοθέτη της νεότερης γενιάς, ο οποίος με ιδιοσυγκρασιακή εικαστική ματιά σκύβει πάνω σε ένα από τα πιο επιδραστικά κείμενα στην ιστορία της ανθρωπότητας και επισημαίνει: «Ο μύθος της Αποκάλυψης είναι σαν μια παραβολή των αέναων μεταμορφώσεων της πίστης των ανθρώπων σε έναν καλύτερο κόσμο, που έρχεται».

Ο κόσμος αυτός που έχει ζήσει εποχές ελπίδας και καταστροφής μέχρι να φτάσει στον σημερινό, από τους Πρωτοχριστιανούς έως τον Γερμανικό Εθνικοσοσιαλισμό και από τον Ισλαμικό εξτρεμισμό έως τη Γαλλική Επανάσταση, «δεν μιλά μόνο για την καταστροφή αλλά και για την καταστροφή της καταστροφής», όπως αναφέρει ο γιατρός, θεολόγος, πολιτικός ακτιβιστής Σάββας Μιχαήλ στο πρόγραμμα της παράστασης.

Η «Αποκάλυψη» έκανε πρεμιέρα τον Οκτώβριο του 2019 στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης. Την αποκάλεσαν «συνομιλία με τον μυστικό βυθό της ύπαρξης», «παράσταση- τελετουργία», «ατόφια, απόκοσμη εμπειρία ενός κοντινού μας, “άλλου” κόσμου», «υποβλητική και επιβλητική», «οπτικοακουστικό μεγαλείο, υπερθέαμα συγκλονιστικών διαστάσεων», «εικαστική φαντασμαγορία», «Μουσείο ιδεών και συναισθημάτων». Στην «Αποκάλυψη», το κοινό μπορεί να δει θραύσματα του παρελθόντος και του παρόντος, αλλά κυρίως του μέλλοντος.

Σύμφωνα με την τελικά επικρατούσα χριστιανική παράδοση θεωρείται ότι γράφτηκε από τον απόστολο Ιωάννη την περίοδο που ήταν εξόριστος στην Πάτμο το 96 μ.Χ., κατά το 14ο έτος της βασιλείας του αυτοκράτορα Δομιτιανού. Ωστόσο, η πατρότητα του κειμένου έχει αμφισβητηθεί, με πρώτη σοβαρή αμφισβήτηση αυτή που διατυπώθηκε από τον Διονύσιο Αλεξανδρείας (247 - 265). Είναι ένα προφητικό, εσχατολογικό βιβλίο.

Ο Ιωάννης (φέρεται να) έχει καταγράψει όσα του αποκάλυψε ο Θεός, μέσω του Ιησού, δίνοντάς του την εντολή να τα μεταφέρει στα πέρατα του κόσμου. Η αφήγησή του απλώνεται σε είκοσι δύο κεφάλαια και είναι μια εσχατολογική περιγραφή κοσμογονικών αλλαγών, καταστροφών και δεινών που πρόκειται να συμβούν -με αποκορύφωμα τον ερχομό του Αντίχριστου- προτού καταλήξει στη Δευτέρα Παρουσία, την ώρα της κρίσης για ζωντανούς και νεκρούς.

Ερμηνεύουν οι ηθοποιοί: Αλεξία Καλτσίκη, Μαριάννα Δημητρίου, Καλλιόπη Σίμου, Ελένη Μολέσκη, Κλεοπάτρα Μάρκου, Θανάσης Δόβρης, Σωτήρης Τσακομίδης, Μάριος Παναγιώτου, Μιλτιάδης Φιορέντζης, Γιώργος Δικαίος.

Συμμετέχουν οι μουσικοί: Θοδωρής Βαζάκας (κρουστά), Κώστας Γάτσιος (κλαρινέτο, μπάσο κλαρινέτο), Αλέξης Καραϊσκάκης (τσέλο), Σπύρος Μοσχονάς (τρομπόνι), Ελευθερία Τόγια (βιόλα), Δημήτρης Τίγκας (κοντραμπάσο), Κώστας Τσιώλης (ηλεκτρονικά).

Συμμετέχουν: Παντελής Καλογεράκης, Κωνσταντίνα Κάλτσιου, Λουκάς Κυριαζής, Μαρία Μαντά, Γιάννης Μπάτσης, Γρηγορία Οικονομάκη, Ραφαήλ Σιδηρόπουλος, Κωνσταντίνα Σκανδάλη, Δημήτρης Χαραλαμπόπουλος, Εύη Χρόνη και τα παιδιά: Κωσταντίνος Τσακομίδης, Μάρκος Σωμαρίπας-Χρονόπουλος.