Μηδενικούς ρυθμούς ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας για το
2020 προβλέπει το βασικό σενάριο της Τράπεζας της Ελλάδος, έναντι προηγούμενων
εκτιμήσεων για ανάπτυξη 2,4%. Σύμφωνα με την ΤτΕ, το σοκ θα είναι ισχυρό τα δύο
πρώτα τρίμηνα, ενώ θα αντισταθμισθεί μερικώς τα δύο επόμενα. Εξαιρετικά
σημαντική η απόφαση της ΕΚΤ να συμπεριλάβει τα ελληνικά ομόλογα στο QE των 750
δισ. ευρω. Η προσαρμογή του στόχου για το δημοσιονομικό πλεόνασμα συνεπάγεται
οφέλη, αρκεί να μην τεθεί σε κίνδυνο η βιωσιμότητα του χρέους, υπογραμμίζει η
ΤτΕ στην έκθεσή της.
Το 2020 η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας θα καθοριστεί σε
μεγάλο βαθμό από τις επιπτώσεις της εξάπλωσης του κορωνοϊού στην παγκόσμια και
την ευρωπαϊκή οικονομία υπογραμμίζεται στην έκθεση. Ο οικονομικός αντίκτυπος
εκδηλώνεται μέσω τριών διαύλων. Από την πλευρά της ζήτησης, με επιβράδυνση των
ελληνικών εξαγωγών, τόσο αγαθών όσο και υπηρεσιών (μεταφορές, ναυτιλία και
τουρισμός), και της εγχώριας κατανάλωσης και των επενδύσεων.
Η πανδημία του κορωνοϊού δοκιμάζει τις κοινωνικές και
οικονομικές αντοχές όλου του πλανήτη και απαιτεί άλλο επίπεδο διεθνούς
επιστημονικής, κοινωνικής και οικονομικής συνεργασίας από αυτό που ίσχυε μέχρι
σήμερα. Οι αγορές ομολόγων και κεφαλαίων έχουν ήδη υποστεί μεγάλες απώλειες, με
τις πιο αδύναμες οικονομίες να πλήττονται περισσότερο.
Η συνετή δημοσιονομική πολιτική, ο προσανατολισμός του
δημοσιονομικού μίγματος προς μια πολιτική περισσότερο φιλική προς την ανάπτυξη,
με κύριο χαρακτηριστικό την εκλογίκευση του φορολογικού βάρους και των εισφορών
κοινωνικής ασφάλισης, η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ), οι
ιδιωτικοποιήσεις και η εφαρμογή του εθνικού προγράμματος μεταρρυθμίσεων είναι
οι σημαντικότεροι άξονες της προσπάθειας για την ενίσχυση της αξιοπιστίας της
οικονομικής πολιτικής σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.
Επιβράβευση της προόδου που σημείωσε η Ελλάδα είναι η
αναβάθμιση του αξιόχρεου της χώρας κατά μία βαθμίδα τον Οκτώβριο του 2019 από
τον οίκο αξιολόγησης Standard & Poor’s και πιο πρόσφατα, τον Ιανουάριο του
2020, από τον οίκο Fitch, αλλά και η βελτίωση της θέσης της χώρας κατά επτά
βαθμίδες όσον αφορά το δείκτη αντίληψης της διαφθοράς που καταρτίζει η Διεθνής
Διαφάνεια.
Για να μπορέσει η ελληνική οικονομία να ενταχθεί με αξιώσεις
στο νέο παγκόσμιο οικονομικό χάρτη, θα πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές της
για την αντιμετώπιση μιας σειράς από περιορισμούς και προκλήσεις που
εξακολουθούν να υφίστανται, με έμφαση στη μείωση του μεγάλου επενδυτικού κενού,
στη δημιουργία πολλών και καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης
και υψηλής εξειδίκευσης, στην αποκλιμάκωση του υψηλού αποθέματος των ΜΕΔ και
στη μείωση του δημόσιου χρέους.
Υπό αυτό το πρίσμα πρέπει να ιδωθεί και η πρόσφατη θετική
απόφαση του Eurogroup της 16ης Μαρτίου, το οποίο, αξιοποιώντας τις διατάξεις
του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης περί ευελιξίας στην εφαρμογή των
δημοσιονομικών κανόνων σε περίπτωση δυσμενών οικονομικών εξελίξεων λόγω έκτακτων
γεγονότων, εξαιρεί, για όλα τα κράτη-μέλη, τις δημοσιονομικές επιπτώσεις που
σχετίζονται με τα προσωρινά μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας του
κορωνοϊού. Επιπλέον, η λειτουργία των αυτόματων σταθεροποιητών στην οικονομία
δεν θα επηρεάσει τη συμμόρφωση με τους δημοσιονομικούς κανόνες. Τέλος, στην
περίπτωση της Ελλάδος, οι δαπάνες που σχετίζονται με τη διαχείριση της
προσφυγικής-μεταναστευτικής κρίσης θα εξαιρεθούν από τον υπολογισμό του στόχου
του δημοσιονομικού αποτελέσματος.
Ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας εκτιμάται ότι θα
επιβραδυνθεί σημαντικά το 2020, δεδομένων των επιπτώσεων της εξάπλωσης του
κορωνοϊού. Οι επιπτώσεις αυτές προς το παρόν δεν μπορούν να ποσοτικοποιηθούν με
ακρίβεια, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν ακόμη διαθέσιμα στοιχεία και η πανδημία
είναι σε εξέλιξη.
Ουδείς σήμερα μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια την εξέλιξη
της πανδημίας, ενώ οι επιπτώσεις της στις εθνικές οικονομίες θα εξαρτηθούν και
από τα εθνικά και διεθνή δημοσιονομικά και νομισματικά μέτρα που λαμβάνονται.
Το βασικό σενάριο της Τράπεζας της Ελλάδος ενσωματώνει υποθέσεις για τα αντισταθμιστικά
μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα ταμειακά στοιχεία της γενικής
κυβέρνησης για το 2019 υπήρξε, για πέμπτο συνεχές έτος, υπέρβαση του στόχου του
πρωτογενούς πλεονάσματος, το οποίο εκτιμάται, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία,
ότι έκλεισε κοντά στο 4% του ΑΕΠ.
Η μεγαλύτερη πρόκληση για τη δημοσιονομική πολιτική σήμερα,
που μεταβάλλει ριζικά όλα τα μέχρι τώρα δεδομένα, είναι να αξιοποιήσει όλες τις
δυνατότητες που προσφέρονται ώστε να εξασφαλίσει τη χρηματοδότηση των δαπανών
για την αντιμετώπιση της νόσου του κορωνοϊού και να ελαχιστοποιήσει τις
αρνητικές επιδράσεις στην πραγματική οικονομία, με τέτοιο τρόπο ώστε να υπάρξει
η μικρότερη δυνατή επίπτωση στη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους.
